شنبلیله و خواص متعدد آن

شنبلیله گیاهی است که عموما در نواحی اطراف دریای مدیترانه و جنوب آسیا رشد می‌کند و در کشورهای هند، چین، پاکستان، ایتالیا، مصر، یونان و … به وفور یافت می‌شود. همچنین از گیاهان بومی کشور ایران به شمار می‌آید.

نبض ما– شنبلیله حاوی موسیلاژ، مرکب از مواد چرب ماد ازته، مواد معطر و به مقدار زیاد آهن و فسفر است. الکالوئیدی به نام تری گونلین، اسانس روغنی، کولین، تانن، مواد صمغی، دیاستاز و مواد نشاسته ای است.

طبع شنبلیله، گرم و خشک است. همچنین دارای خواص ملین و نرم کننده ، ضد کم خونی، مقوی ، ادرارآور، مقوی معده، ضد بیماری قند،اشتها آور، ضد راشیتیسم ، و افزایش ترشحات شیر است.

ترکیبات شیمیایی شنبلیله

البته این گیاه دارای طعم و اسانس معطر می باشد . تحقیقات جدید نشان داده است که شنبلیله دارای اسید نیکوتینیک یا نیاسین که ویتامین B3 نیز نامیده می شود ،‌می باشد . این ویتامین عامل جلوگیری کنند ه از بیماری پلاگرا می باشد و همچنین اثر گشاد کننده عروق را نیز درا است

خواص شنبلیله

کاهش کلسترول خون

مطالعات نشان می‌دهد افرادی که 56 گرم دانه این گیاه را هر روز مصرف می‌کنند، بعد از 24 هفته سطح کلسترول خونشان به طور چشمگیری کاهش می‌یابد و 25 درصد ریسک ابتلا به حملات قلبی در ایشان کمتر می‌شود. علت این مسئله وجود مقادیر فراوانی فیبرهای محلول مانند همی‌سلولز، ساپونین، موسیلاژ، تانن و پکتین می‌باشد.

اثرات ضد دیابت شنبلیله و دانه آن

شنبلیله برای بهبود قند خون از قدیم‌الایام شناخته شده است. از دیگر اثرات آن بهبود کلسترول بالا می‌باشد.شنبلیله برای افراد دیابتی که از کلسترول بالا نیز در رنج هستند، یک تیر با دو نشان است. مطالعات متعدد نشان می‌دهد مصرف روزانه 500 میلی‌گرم شنبلیله، تری‌گلیسرید و کلسترول را کاهش و HDL که کلسترول خوب می‌باشد را افزایش می‌دهد.

وجود اسیدآمینه هیدروکسی ایزولوسین در دانه شنبلیله از علل دیگر معروف بودن این گیاه به عنوان گیاهی ضددیابت است؛ زیرا هیدروکسی ایزولوسین باعث تسریع ترشح انسولین می‌شود. این عامل در کنار اثر کاهندگی قند خون که به وسیله فیبرهای موجود در شنبلیله القا می‌شود، باعث کنترل قند خون و اثرات ضد دیابتی این گیاه می‌گردد.

دانه شنبلیله و درمان سوزش سر دل

دانه شنبلیله از مقادیر فراوانی موسیلاژ تشکیل شده است که التهاب روده و معده را به وسیله پوشاندن جدار معده و روده کاهش می‌دهد. افزودن 1 قاشق چای‌خوری دانه این سبزی به غذاها برای رفع سوزش سر دل و رفلاکس توصیه می‌شود. پیشنهاد دیگر حل کردن یک قاشق چای‌خوری از پودر دانه شنبلیله در آب یا آب میوه قبل از وعده غذایی می‌باشد.

 چگونگی کنترل تب به وسیله گیاه شنبلیله

این گیاه به عنوان یک گیاه تب‌بر شناسایی شده است. بهترین حالت، مصرف دانه شنبلیله به همراه لیمو و عسل در زمان بیماری است. برای این منظور 1-2 قاشق چای‌خوری دانه این گیاه را 3 مرتبه در روز به همراه چای سبز دم کنید و بعد از آن به همراه 1 قاشق چای‌خوری عسل و کمی آب لیموترش تازه میل نمایید.

سبزی شنبلیله

شنبلیله در زمان بارداری

در طی بارداری مصرف دزهای بالای شنبلیله به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. مطالعات متعدد بر روی زنان باردار نشان می‌دهد مصرف این گیاه باعث بروز دردهای زایمانی در مادران می‌شود و انقباضات رحمی را افزایش می‌دهد. در نتیجه احتمال سقط بیشتر می‌شود. از این رو برای مصرف آن در دوران بارداری باید با احتیاط رفتار نمود.

سهولت زایمان با عصاره گیاه شنبلیله

همان طور که گفته شد شنبلیله دردهای زایمانی را تشدید می‌کند و منجر به انقباض در ناحیه رحم می‌شود. در نتیجه زایمان طبیعی را برای افراد تسهیل می‌کند. به همین علت در هنگام زایمان مصرف دزهای بالای این گیاه به منظور القای زایمان طبیعی و آسان توصیه می‌شود.

افزایش شیردهی با کمک شنبلیله

شنبلیله گیاهی سرشار از تستوفن می‌باشد که باعث افزایش سطح پرولاکتین در بدن مادران شیرده می‌شود و ترشح شیر را تسهیل می‌کند. بعد از 24 الی 72 ساعت پس از مصرف این گیاه، اثرات افزایش شیر در مادران به طور کامل مشهود است. روغنی که از دانه‌های این گیاه استخراج شده باشد برای این منظور بسیار مناسب می‌باشد. برای افزایش جریان شیردهی روزی سه مرتبه کپسول 500 میلی‌گرمی شنبلیله توصیه می‌شود.شنبلیله در ترکیب بسیاری از داروهای گیاهی به منظور ایجاد تعادل هورمونی در خانم‌ها، افزایش سایز سینه، افزایش جریان شیردهی و … استفاده می‌شود.

درمان ناباروری توسط شنبلیله

شنبلیله سابقه طولانی برای درمان بیماری‌های مربوط به ناباروری دارد؛ زیرا سرشار از هورمون‌های زنانه می‌باشد. فیتوکمیکال‌های موجود در شنبلیله در بدن تبدیل به پیش ساز هورمون‌های جنسی مانند DHEA می‌شوند و عدم تعادل هورمونی در خانم‌ها را برطرف می‌کنند. در نتیجه مشکلات ناباروری که مرتبط با هورمون‌های جنسی زنانه می‌باشند را مرتفع می‌نمایند. علاوه بر این، مواد شیمیایی موجود در شنبلیله باعث افزایش میل جنسی نیز می‌گردد.

دانه شنبلیله

طرز مصرف

شنبلیله به صورت پماد یا گچ به عنوان ماده ای مکنده به کار می رود. به صورت خوراکی نیز تقویت کننده گوارشی و ضد احتقان تنفسی است. گرد شنبلیله، می تواند میزان گلوکز خون را کاهش دهد- که در درمان دیابت غیر وابسته به انسولین یا پیشگیری از ابتلای افراد با سابقه خانوادگی به دیابت مفید است. همچنین از عرق شنبلیله و دمنوش آن نیز استفاده می شود. برگ این گیاه حاوی ترکیبات کلسیم و آهن و چند نوع ویتامین است. قسمت های مورد استفاده شنبلیل دانه ها و سرشاخه های گلدار آن است. میوه شنبلیله را موقعی که رسید جمع آوری می کنند. و دانه آن به وسیله خرمن کوب جدا می شود.

برای تهیه پماد شنبلیله 3 تا 4 قاشق سوپخوری در دانه شنبلیله را با سرکه مخلوط کرده و برای رفع التهابهای سطحی پوست بدن مصرف کنید .برای تقویت عمومی بدن بهتر است که دانه شنبلیله و گیاه آن را قبل از غذا مصرف کرد.

برای تهیه چای بر روی یک گرم پودر دانه، یک استکان آب سرد ریخته و حداقل سه ساعت نگه می‌داریم؛ سپس آن را صاف کرده و میل می‌کنیم. از سویی چون محلول تلخ است، می‌توان آن را با کمی عسل، شیرین نمود.

عوارض جانبی

مصرف بیش از اندازه‌ی دارویی، ممکن است باعث سردرد، تهوع و تحریکات پوستی گردد. هم چنین با توجه به اثرات تحریکی رحم، باید در زمان حاملگی و شیردهی با احتیاط مصرف شود.

یکی از اثرات جانبی متداول تهوع می‌باشد که با مصرف بیش از 100 گرم در روز احتمال تهوع افزایش می‌یابد. به این منظور روزانه کمتر از 8 گرم از این گیاه توصیه می‌شود. گازهای روده‌ای و اسهال نیز در برخی افراد گزارش شده است.

در صورت حساسیت پوستی به این گیاه، از درمان‌های موضعی بر روی پوست اجتناب کنید؛ زیرا منجر به التهاب و راش‌های پوستی می‌شود. در صورت مصرف طولانی مدت ممکن است، در عرق و ادرار بوی شربت افرا ایجاد شود.

تداخل شنبلیله با داروها

نکته مهم در مورد مصرف این گیاه بالاخص برای اهداف درمانی که لازم است دز بالایی از این گیاه مصرف شود، این است که حتماً در این حالت، گیاه شنبلیله با فاصله 2 ساعت قبل یا بعد از دارو استفاده شود؛ زیرا به علت دارا بودن فیبرهای موسیلاژی، در جذب بسیاری از داروها تداخل ایجاد می‌کند. همچنین در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر، در زمینه مصرف دزهای بالای گیاه شنبلیله و فرآورده‌های دارویی مشتق از آن با پزشک خود مشورت نمایید:

  1. داروی گلیپیزید و سایر داروهای ضد دیابتی: اثر این داروها به وسیله شنبلیله افزایش می‌یابد و مصرف همزمان آن‌ها منجر به افت شدید قند خون می‌شود.
  2. انسولین:شنبلیله قند خون را کاهش می‌دهد و در صورت مصرف شنبلیله دوز انسولین باید تنظیم شود.
  3. هپارین، وارفارین و سایر داروهای ضد انعقادی: به دلیل ترکیبات کومارینی موجود در شنبلیله، در صورت مصرف همزمان شنبلیله با این داروها احتمال خونریزی افزایش می‌یابد.
  4. داروهای مهارکننده آنزیم منوآمین‌اکسیداز مانند فنلزین و ترانیل سیپرومین: به دلیل دارا بودن آمین در شنبلیله، مصرف همزمان آن با این داروها منجر به افزایش ضربان قلب، سردرد، درد قفسه سینه و … می‌شود.

نبض ما– گردآوری

منابع

تبیان، آسان طب

5/5 - (3 امتیاز)

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال نظر

درصورتی‌که نیاز به مشاوره و یا طرح پرسش از پزشک را دارید، فقط در بخش «از دکتر بپرسید» مطرح کنید.

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

از پزشکان نبض‌ما بپرسید