چند توصیه برای کنترل استرس روز اول مدرسه

بوی ماه مهر به مشام می‌رسد و جنب‌ وجوش دوباره‌ای برای روز اول مدرسه به راه افتاده است. کودکان، نوجوانان و جوانان بسیاری آماده می‌شوند تا یک سال تحصیلی جدید را آغاز کنند.

نبض ما– ورود به مدرسه برای کلاس اولی‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد! اگر شما هم کودکی دارید که امسال قرار است به کلاس اول ابتدایی برود، حتما سوالات زیادی در ذهن خود دارید؛ سوالاتی از قبیل اینکه چطور او را برای ورود به مدرسه آماده کنید؟ چه جنبه‌هایی را باید در نظر بگیرد و چه اقداماتی را برای روز اول مدرسه انجام دهید؟

روز اول مدرسه

برای روز اول مدرسه باید کودکان را هم به لحاظ جسمی و هم به لحاظ روحی آماده کرد. چه بسا آمادگی جسمی در برخی اوقات مهم‌تر و اساسی‌تر از آمادگی روحی است. زیرا بخش روحی آمادگی کودک برای ورود به مدرسه بیشتر به جنبه اجتماعی بودن او و حضورش در محیط‌های اجتماعی مربوط است.

اگر کودک پیش از این تجربه مهدکودک و پیش دبستانی را داشته باشد یا در کلاس‌های متفرقه با گروهی از همسالانش در یک محیط قرار گرفته باشد از نظر روحی مشکل چندانی برای تطبیق خود با محیط مدرسه ندارد. البته این بدان معنی نیست که کودک اجتماعی به هیچ مشکلی از این نظر در محیط مدرسه برخورد نمی‌کند اما مشکلاتی که ممکن است در روزهای شروع مدرسه برای او به وجود بیاید مسائل عمده و پایه‌ای نیست و عمدتا به صورت موردی قابل حل است.

خاطره روز اول مدرسه

خاطره لحظه اول یا به عبارت دیگر روز اول مدرسه برای کودک بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است. اگر این تجربه مثبت باشد و کودک آمادگی لازم را برای تجربه مدرسه به دست آورده باشد می‌تواند با علاقه تا انتهای سال تحصیلی را به مدرسه برود اما اگر این تجربه دلپذیر نباشد و کودک به لحاظ جسمی و روحی تحت فشار و اذیت قرار بگیرد ممکن است از همان روز اول مدرسه ناسازگاری در پیش بگیرد و حتی عنوان کند که علاقه‌ای به مدرسه رفتن ندارد.

با این حساب می‌بینید که کودک کار نسبتا سختی در پیش دارد و باید با زمینه‌چینی و به تدریج او را برای این کار آماده کنید. به این ترتیب می‌توانید خاطره خوشی را از تجربه روز اول مدرسه برای کودک خود رقم بزنید و به او کمک کنید که بدون مشکل در مسیر تحصیل خود پیش برود.

نکاتی درباره روز اول مدرسه

روز اول مدرسه را یک روز عادی بدانید، جوش نزنید، اولین نقش شما در دوران تحصیلات آرامش است.

به بچه‏ ها امر و نهی نکنید، کار بچه‏ ها را برای آنها انجام ندهید، مگر در مواردی خاص.

اگر از شما کمک طلبیدند کمکشان می‏کنید مثلا وقتی می‏گوید: « بابا دیکته بگو» آن وقت دیکته بگویید. نمره بچه ‏ها را در دوران ابتدایی ملاک قرار ندهید. در دوران راهنمایی و دبیرستان وضعیت درسی مهم است.

به فرزندانتان درس ندهید، چون رابطه‌تان با بچه‏ ها خراب می‏شود. برایشان معلم بگیرید. وقتی بچه‏ ای را به مدرسه می‏فرستید باید لباسش، بدنش، قیافه ظاهری اش، دفتر و کتابش تمیز باشند. ظاهر تمیز اعتماد به نفس را افزایش می‏دهد. بچه‏ ها را با اغذیه‏ ای که دوست دارند روانه مدرسه کنید.

معده بچه‏ ها کوچک است، زود سیر می‏شوند و زود هم گرسنه.

وقتی به مدرسه فرزندتان می‏روید خوشرو و خاضع و مهربان بروید.

رفتار متکبرانه شما با اولیای مدرسه مساوی است با تلافی روی فرزندتان.

برای کنترل کلاس باید ”‌کنترل تاکتیکی” داشت. کنترل تاکتیکی یعنی اینکه معلم دارای روش نظام‌مند و عملی برای مدیریت کلاس باشد و در آن بی‌نظمی و رفتار دانش‌آموز کم‌تر شود. هم‌چنین معلم باید آنچه که در درس ایجاد مشکل می‌کند را پیش‌بینی کند و برای رفع آن برنامه‌ریزی کند. معلم در کنترل کلاس باید توانایی جلب توجه کامل شاگردان را در کلاس درس و در هر لحظه و هرجا داشته باشد.

معلم صرف نظر از میزان تجربه، وقتی برای اولین بار جلو کلاسی می‌ایستد، نوعی فرهنگ یادگیری را ایجاد می‌کند که تا پایان رابطه کاری بین معلم و شاگرد تثبیت می‌شود و ادامه می‌یابد.

• اولین تصویری که فرد از خود در ذهن دیگران ایجاد می‌کند وی را ملزم می‌کند تا مطابق آن تصویر، عمل کند.
• اکثر شاگردان، 3 تا 10 دقیقه به معلم تازه وقت می‌دهند تا خود را نشان دهد و با احتمال کم‌تر، در قضاوت‌شان تغییر ایجاد می‌کنند.
• برای تسلط بر ذهن دانش‌آموز باید قبل از آن با رفتار خود به قلب او تسلط پیدا کرد.
• روز اول مدرسه در ایجاد نگرش دانش‌آموزان کلاس اول نسبت به مدرسه بسیار مهم است.

توصیه هایی به معلمان برای روز اول مدرسه

•  کار را به گونه‌ای شروع کنید که تا پایان سال ادامه یابد.
• قبل از شروع جلسه اول از کلاس درس بازدید کنید تا مشکلات احتمالی (چراغ پرده تهویه تجهیزات و…) را متوجه شوید.
• در بدو ورود به کلاس سلام کنید.
• خود را معرفی کنید و در صورت لزوم نام خود را روی تخته بنویسید.
• نام دانش‌آموزان را یاد بگیرید.
• ژست‌های مثبت داشته باشید و لحن مطمئن در کلام داشته باشید.
• از تجربیات و قوانین معلمان دیگر اطلاع پیدا کنید.
• قوانین در حد توان و متناسب با سن رشدی بچه ها باشد.
• به شخصیت دانش‌آموزان احترام بگذارید.
• با شاگردان در حد تعادل شوخی و مزاح داشته باشید و در این کار زیاده‌روی نکنید و هم‌چنین خشک و عبوس نباشید.

روز اول مدرسه برای دانش آموزان

بسیاری از کودکان هنگام جدا شدن از والدین ناراحت می شوند، به خصوص در خانواده هایی که مراقبت های غیرمنطقی از کودک صورت می گیرد. اما برخی از کودکان اضطراب بسیار شدیدی را موقع جدا شدن از مادرشان نشان می دهند. در موارد بسیار شدید کودک حتی در اتاق مادر را تعقیب می کند، این مشکل موقعی در کودک در مدرسه می رود، آشکار می شود.

اضطراب در برخی کودکان در آغاز سال تحصیلی و روز اول مدرسه طبیعی است به خصوص برای کودکانی که وارد دوره پیش‌دبستانی یا کلاس اول می‌شوند.

این دسته از کودکان چون از محیط خانه وارد محیط دیگری می‌شوند. با افراد جدید مواجهه می‌شوند و محیط جدیدی را تجربه می‌کنند و از سوی دیگر آزادی‌هایی را که در محیط خانه داشتند در مدرسه ندارند دچار اضطراب می‌شوند.

کودکان در ورود به مدرسه در زمان استراحت، نوع تغذیه و زمان بازی خود دچار تغییر شده و طبیعی است که دچار اضطراب شوند.

مهمترین مسئله در ورود کودکان به مدرسه جدا شدن از والدین به خصوص مادر است و چون کودک چند سال به طور طبیعی در کنار مادر بوده است جدا شدن از مادر برایش سخت است. البته اکثریت کودکان در مدت کوتاهی با محیط جدید هماهنگ شده و می‌توانند خود را سازگار کنند.

مدرسه و اولیای مدرسه نقش مهمی در جذب و آرامش کودک دارند و می‌توانند کودک را با روش‌های درست از حالت غریبه و بیگانه خارج کرده و در کاهش اضطراب و آشنایی کودک با محیط جدید مؤثر باشند.

 تنظیم ساعت خواب کودک را قبل از شروع رسمی مدرسه به خانواده‌ها توصیه می شود. در تعطیلات ساعات خواب کودک به هم می‌خورد چرا که دیرتر می‌خوابد و دیرتر هم از خواب بیدار می‌شود. باید ریتم خواب کودک در چند روز انتهایی شهریور تنظیم شود تا کودک متناسب با سن، ساعات خواب کافی داشته باشد تا در هنگام رفتن به مدرسه خواب‌آلود نباشد.

توصیه هایی به والدین برای کاهش اضطراب کودک در مدرسه

• مدرسه، ناظم و معلم را وسیله تهدید کودک قرار ندهید.
• سعی کنید علت اصلی ترس کودک را پیدا و آن را حل کنید.
• از سرزنش و مقایسه و تحقیر فرزندتان پرهیز کنید و دوست داشتن او را مشروط به مدرسه رفتن نکنید و به او نگویید مدرسه رفتن عامل دوست داشته شدن اوست و اگر مدرسه نرود مادرش نمی شوید.
• دلیل مدرسه رفتن را برای کودک می توان یک قانون اجتماعی بیان کرد.
• با او در مورد مشکلات مدرسه نرفتن یا به دست نیاوردن شغل مناسب در صورت مدرسه نرفتن، صحبت نکنید.
• به او توانایی مراقبت از خود را در مدرسه بیاموزید و سعی کنید حتی اگر کودک سردرد و سایر علائم اضطراب را نشان داد، او را از مدرسه رفتن معاف نکنید چون به زودی این علائم از بین می رود، اما در خانه ماندن این حالت ها را تثبیت می کند.
• وقتی کودک از مدرسه به منزل برمی گردد، حتما باید یکی از اعضای خانواده در کنار او باشد.
• اجازه دهید کودک درباره احساسش در مورد مدرسه صحبت کند. اگر لازم شد والدین ساعاتی را در دفتر مدرسه بمانند تا کودک میان ساعات کلاس با دیدن آنها آسوده شود و کم کم این حضور کاهش یابد. می توان ساعات حضور کودک را در مدرسه کم کم افزایش داد.

نبض ما– گردآوری

منابع

شاپرک، تبیان، همشهری