آیا هومئوپاتی موثر است؟

هومئوپاتی بیشتر اثرات روانی کوتاه مدت دارد، اما ویروس داخل بدن را از بین نمی برد.

به گزارش نبض ما، جام جم در گفت وگو با پزشکان متخصص، روش درمانی هومئوپاتی را بررسی می کند. گروهی از پزشکان می گویند، هومئوپاتی یک شیوه درمانی جایگزین در پزشکی و در حیطه طب مکمل است که گفته می شود با تحریک سیستم ایمنی بدن، فرد را به سمت بهبود سوق می دهد.

ابتدا روش در حوزه بیماری های روانی مورد استقبال قرار گرفت، اما اکنون متخصصان این حوزه ادعا می کنند، بسیاری از بیماری های جسمی و روانی را با از بین بردن علت بیماری درمان می کنند. این پزشکان منشأ داروهای هومئوپاتی را گیاهی اعلام می کنند و تأکید دارند، داروها معمولا بسیار رقیق شده استفاده می شود.

هومئوپاتی چیست و از کجا آمده است؟

هومئوپاتی از دو واژه هومئو به معنی مشابه و پاتی به معنی درد شکل گرفته است. ساموئل هانمن، پزشک آلمانی بود که سال 1189 هجری شمسی/ 1810 میلادی برای اولین بار، روش درمانی به کمک داروی مشابه را پایه گذاری کرد. براساس یکی از نظریاتی که از زمان سقراط وجود دارد، درمان با داروی مشابه بیماری امکان پذیر است. برای مثال، زهر عقرب می تواند جای نیش عقرب را تسکین دهد.

هانمن نیز به این نتیجه رسید که هر ماده ای که علائم بیماری را در یک فرد سالم ایجاد می کند، می تواند در درمان همان بیماری موثر باشد. امروزه طرفداران هومئوپاتی ، آن را شیوه ای درمانی در طب مکمل معرفی می کنند، هرچند در میان پزشکان و مردم، موافقان و مخالفان بسیاری برای صحت ادعاهای درمانی مربوط به کارکرد این شیوه وجود دارد. برخی این روش درمانی را رویکردی کل گرا به علوم زیست شناسی، روان شناسی، فیزیک، شیمی و علوم دیگر می دانند و از طرفی، مخالفان از آمار قربانیانی می گویند که با امید به بهبود بیماری با این روش درمانی از مصرف دارو خودداری کرده اند. حتی برخی از این هم فراتر رفته و هومئوپاتی را از مصادیق شبه علم در دوران مدرن می دانند.

نگاهی جامع نگر به درمان بیماری

دکتر فربد رهنما چیت ساز، رئیس انجمن هومئوپاتی ایران، پزشک عمومی و هومئوپات درباره داروهای هومئوپاتی که منشأ طبیعی دارند، می گوید: همه داروهای هومئوپاتی منشا طبیعی دارند. حدود 70 درصد این داروها با منشا گیاهی و 20 درصد با منشأ معدنی مثل کلسیم، فسفر و روی هستند و زیر 10 درصد هم منشا جانوری مثل نوعی عسل بخصوص دارند. در همه داروهای هومئوپاتی نیز ماده طبیعی به میزان زیادی رقیق شده است.

در نتایج آزمایش های بالینی، نشان از تاثیر مثبت داروهای هومئوپاتی وجود دارد. یکی از تحقیقات جامع در سوئیس از سال 1384/ 2005 تا 1390/ 2011 بوده که سال 1391/ 2012 نتایج آن منتشر شد و بعد از آن، دولت سوئیس بسته بیمه پایه خدمات هومئوپاتی را در همه بیمه های این کشور (برنامه بیمه سلامت ملی سوئیس) قرار داد.

مقوله کل نگری در درمان

رئیس انجمن هومئوپاتی ایران درباره نگاه کل نگر این روش درمانی به درمان اضافه می کند: طب رایج با توجه به این که روی ارگان های مختلف دقیق شده، در نگاه اول جزءنگر است، اما حدود 50 سال پیش در طب رایج به این نتیجه رسیدند که در هر کدام از غدد درون ریز بدن، پایانه های عصبی وجود دارد و ترشحات غدد روی اعصاب اثر می گذارد. پس سیستم اعصاب یک سیستم عصبی ـ غددی است، چون این دو موضوع جدایی ناپذیرند.

از طرفی، روان فرد می تواند روی سیستم عصبی و غددی تاثیر بگذارد و سیستم ایمنی هم روی غدد تاثیر می گذارد. پس در مجموع یک سیستم روانی ـ عصبی ـ غددی ـ ایمنی داریم که کل نگر است. تا حدود 20 سال پیش می گفتند، خط اول درمان فشار خون با گروهی از داروها امکان پذیر است در حالی که پزشکی مبتنی بر شواهد می گوید، بر اساس کل علائم فرد و وضعیت بیماری های دیگر می توان داروی مناسب را انتخاب کرد و در این روش همه علائم بیماری باید قبل از تجویز دارو در نظر گرفته شود.

بنابراین، طب رایج به سمت کل نگر حرکت کرده است. هومئوپاتی هم نگاهی کل نگر دارد. در این روش درمانی با یک علامت برای فرد دارو تجویز نمی شود و مجموعه ای از علائم در نظر گرفته می شود و داروهای هر فرد منحصر به خود اوست.

رهنما می افزاید: تا سال های قبل به این روش طب مکمل یا جایگزین می گفتند و اکنون به آن طب جامع نگر می گویند. در نهایت باید روی این موضوع تمرکز کنیم که چگونه هومئوپاتی را در نظام سلامت ادغام کنیم. انجمن هومئوپاتی ایران نیز از سال 1381 تاسیس شده و در حال حاضر، پنج رشته طب مکمل مثل هومئوپاتی ، طب سنتی ایران و طب سوزنی را وزارت بهداشت به رسمیت شناخته است.

رئیس انجمن هومئوپاتی ایران معتقد است، هومئوپاتی برای همه بیماری ها و شرایط هر بیمار قابل استفاده نیست، اما برای طیف وسیعی از بیماری ها کارآمد است و محدودیت ارگانیکی برای درمان هومئوپاتی وجود ندارد. وی می گوید: این روش درمانی می تواند در انواع سردردها مثل سردردهای میگرنی یا تنشی، انواع سینوزیت ها، حساسیت ها و سرماخوردگی های مکرر در کودکان به کار گرفته شود.

هومئوپاتی در ایران

دکتر رهنما شرط درمان هومئوپاتی را آگاهی کامل پزشک نسبت به وضعیت بیماری عنوان می کند و می افزاید: اگر آگاهی کاملی نسبت به وضعیت بیماری وجود نداشته باشد، ممکن است فردی از درمان هومئوپاتی استفاده کند و زمان را از دست بدهد. به همین دلیل، فرد غیر پزشک نمی تواند به درمان بیماری به روش هومئوپاتی بپردازد و دانشکده هومئوپاتی انگلیس هم تاکید می کند که فقط پزشک می تواند خدمات درمانی هومئوپاتی را ارائه دهد.

پزشک از وضعیت بیماری و اورژانسی بودن شرایط آگاهی دارد و می داند در چه شرایطی می تواند از داروهای هومئوپاتی استفاده کند و در چه شرایطی باید بیمار را به متخصص دیگری ارجاع دهد. دکتر رهنما می افزاید: در کشور ما از سال 1374، هومئوپاتی به عنوان روش درمانی در شورای عالی ارزشیابی وزارت بهداشت تایید شده و سال 1377 در دستورالعملی که وزیر وقت امضا کرد، درباره شاغلان هومئوپاتی تصریح شده که فقط پزشکان حق دارند، روش درمانی هومئوپاتی را به کار گیرند. سال 1387 دبیرخانه شورای طب سنتی و مکمل نیز تصریح کرد، فقط پزشکان حق درمان به این روش را دارند.

در جست وجوی زمان از دست رفته

دکتر مسعود مردانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فوق تخصص بیماری های عفونی و عضو هیات موسس مرکز تحقیقات بیماری های عفونی، هومئوپاتی را یک اصل شناخته شده می نامد که در کتاب های طب نیز آمده است، اما موضوع مهم کسب اطلاع کافی از این روش درمان است.
دکتر مردانی در این باره می گوید: اطلاعات کم از نداشتن اطلاعات مضرتر است. برای مثال، بیماری داشتیم که سل داشته است. بیماری را تشخیص دادیم و درمان را شروع کردیم، اما بعد از مدتی فرد به سراغ درمان هومئوپاتی رفته است. گرچه بیماری مدتی کنترل می شود، اما دوباره که برگردد دیگر با داروهای معمول بهبود پیدا نمی کند و به سل مقاوم تبدیل می شود.

در این حالت، علاوه بر این که باید از داروهای قوی تر استفاده شود، درمان آن هم کاملا موثر نخواهد بود، زیرا میکروب بیماری سل با درمان هومئوپاتی به هیچ عنوان از بین نمی رود. بنابراین به کارگیری این روش در درمان بعضی بیماری ها مضر است. مثلا برای درمان بیماری ایدز اگر قرار بود ویروس ایدز با هومئوپاتی درمان شود، همه افراد مبتلا به این بیماری در جهان تا به حال بهبود پیدا کرده بودند.

دکتر مردانی درباره بیماری هایی که روش هومئوپاتی برای آنها قابل اجراست، می افزاید: بیماری های مرتبط با روح و روان، اختلالات روان تنی (Psychosomatic) که بیماری تحت تاثیر حالت های روحی است یا سندرم خستگی مزمن می تواند با هومئوپاتی درمان شوند، چون اصلا درمان و دارویی برای این بیماری ها وجود ندارد. اما درمان بیماری هایی که ویروس یا میکروبی باعث بروز آنها شده است به این روش فقط اتلاف هزینه و از دست دادن زمان موثر روند درمانی است.

اولین مرحله درمان، مراجعه به پزشک متخصص

دکتر مقداد طباطبایی، متخصص جراحی کلیه و فوق تخصص جراحی بسته کلیه، روش هومئوپاتی را از منظر تخصص ارولوژی و جراحی کلیه بررسی می کند و می گوید: روش های درمانی مثل هومئوپاتی و طب سوزنی که از پزشکی کلاسیک فاصله می گیرند، پزشکی جایگزین نام گرفته اند و نقش پزشکی جایگزین در بیماری هایی با علت مشخص و قابل درمان زیر سوال است.

تقسیم بندی بیماری ها متفاوت و علت بروز بعضی بیماری ها فیزیکی است. برای مثال سنگ کلیه، بزرگی پروستات یا سرطان مثانه علت فیزیکی دارند، اما قسمتی از بیماری ها هستند که علت مشخصی برای آنها پیدا نمی شود و ممکن است دلایلی مثل فشارهای روحی و روانی داشته باشند. کسانی که سندرم روده تحریک پذیر دارند، تحت فشار یا استرس دچار علائم گوارشی می شوند و در انواع آزمایش ها هم چیزی دیده نمی شود.

این پزشک متخصص با ذکر مثال دیگری می گوید: این روش در کسانی که سوزش ادرار بی دلیل دارند و در آزمایش هم علت مشخص فیزیکی و تشخیص قطعی وجود ندارد، می تواند کاربرد داشته باشد. در این موارد، طب جایگزین جایگاه دارد و با هومئوپاتی یا طب سوزنی، روان افراد آرامش پیدا می کند و احساس می کنند کار مثبتی انجام می شود و علائم بیماری کمتر می شود.

گاهی حتی با رفتار درمانی و روان درمانی جواب هم می گیرند. انواع طب جایگزین بیشتر در درمان روح و روان افراد نقش دارد و جنس آن با علم کلاسیک متفاوت است. برای مثال یک داروی مشخص برای یک بیماری خاص در همه بیماران به یک شکل عمل می کند، اما در طب جایگزین شاید از هر 10 نفر شش نفر جواب بگیرند و نتایج هم متفاوت باشد. در نهایت اولین مرحله درمان، مراجعه به طب کلاسیک و متخصص است. اگر طب کلاسیک تشخیص نداد و درمان مشخصی نداشت، می توان به طب جایگزین رجوع کرد، اما طب جایگزین هیچ جایگاهی در خط اول درمان بیماری ها ندارد.

5/5 - (2 امتیاز)

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال نظر

درصورتی‌که نیاز به مشاوره و یا طرح پرسش از پزشک را دارید، فقط در بخش «از دکتر بپرسید» مطرح کنید.

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

از پزشکان نبض‌ما بپرسید